Πώς μετράς τη διαφθορά;

Παρακολουθούσα προ ημερών στις ειδήσεις την προβολή των αποτελεσμάτων της ετήσιας έρευνας της ΜΚΟ «Διεθνής Διαφάνεια Ελλάς» για τη διαφθορά στην Ελλάδα, το 2012.  Πρόκειται για μια απόπειρα μέτρησης της μικροδιαφθοράς που αντιμετωπίζει ο πολίτης στις συνήθεις συναλλαγές και όχι για τη μεγάλη διαφθορά ή τη διαφθορά των «ισχυρών».

Τα γενικά, όπως «η διαφθορά μειώθηκε από το 2011 – το προφίλ των θυμάτων διαφθοράς – τη γεωγραφική κατανομή της διαφθοράς», τα κατάλαβα. Μετά άκουγα έκπληκτος τις διάφορες «ταρίφες» ανά τομέα. Από τόσο, έως τόσο. Ένα είδος «τιμοκαταλόγου διαφθοράς» δηλαδή, που – ανεξάρτητα από την αξιοπιστία του – δεν μπορούσα να καταλάβω σε τι ακριβώς εξυπηρετούσε η παρουσίασή του.

Να προστατεύσει τους πολίτες από «υπερβολικές χρεώσεις» διεφθαρμένων υπαλλήλων; Ανόητη προσδοκία. Να οδηγήσει τους αδηφάγους διεφθαρμένους σε κάποια περιστολή απαιτήσεων; Μάλλον αφελές.

Τα «στοιχεία» εντυπωσιάζουν και τα δελτία τα παίζουν ευχαρίστως. Μόνο που, στην περίπτωσή μας, πολλοί από αυτούς που τα άκουσαν, μάλλον εισέπραξαν και το έμμεσο μήνυμα ότι το «φακελάκι» είναι ακατάλυτος θεσμός και, μάλιστα, με επίσημο τιμοκατάλογο.

Άχρηστη γνώση, που διαφημίζει το κακό που επιδιώκει να ξορκίσει. Πρόκειται, όμως, για γνώση ή για μπαρούφα; Διότι, πες μου, καλή μου ΜΚΟ, τι σημαίνει και πόσο επιστημονικό είναι να λες «Λάδωμα για οικοδομική άδεια 100-7.500 €»; Μάλλον ό,τι και όσο η «πληροφορία» που μπορεί, εύκολα και χωρίς έρευνα, να κατακτήσεις για το κόστος των αεροπλάνων. Ότι, δηλαδή, ένα αεροπλάνο κοστίζει από 150.000, έως ένα δισ. ευρώ. Οι προσεγγίσεις του μεγέθους της διαφθοράς, συνολικά και κατά κατηγορίες, καταλαβαίνω ότι μπορούν, υπό προϋποθέσεις, να κάνουν κάποιο νόημα και να βοηθάνε σε μια ιεράρχηση δράσεων. Οι ταρίφες διαφθοράς, όμως, που στηρίζονται σε μέγιστα και ελάχιστα ατομικών περιπτώσεων, μέσω τηλεφωνικής έρευνας, είναι μόνο μπέρδεμα.

Αξία έχει μια έρευνα που προσεγγίζει τους άτυπους κανόνες των συναλλαγών της διαφθοράς. Αξία έχει να προσεγγίσεις ποιοι (προφίλ) και πόσοι δωροδοκούν για να αποφύγουν, απλά, μια αφόρητη γραφειοκρατία και πόσοι για να αποκτήσουν παράνομα οφέλη (περισσότερη δόμηση, άδεια λειτουργίας σε ακατάλληλο χώρο κ.λπ.). Τέτοιες πληροφορίες έχουν σημασία για τις δράσεις και τα μέτρα που πρέπει να παρθούν, στην κάθε περίπτωση. Σημασία έχει αν κάποιος εκβιάζεται να τα δώσει ή αν είναι ο ίδιος επισπεύδων την παράνομη συναλλαγή. Αυτά τα βαθιά ευρήματα αξίζουν τον κόπο και τα χρήματα και σε αυτές τις κατηγοριοποιήσεις μπορούν να κάνουν νόημα ποσοτικές προσεγγίσεις. Το «μέσο φακελάκι» είναι ευτελέστερη πληροφορία και από το «μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα». Τουλάχιστον, το τελευταίο, προκύπτει από στοιχεία και όχι δημοσκοπικά.

http://www.protagon.gr