Η χημεία της αγάπης

“It’s meant to be”  μου είπε και τα μάτια της άστραψαν από χαρά. Το βλέμμα της δεν άφηνε περιθώρια άλλα από το να αφεθώ και να την πιστέψω.. Είναι μοιραίο να το ζήσω.. Ένας γλυκός στροβιλισμός ξεκινάει στο κεφάλι και σκέψεις περί μοιραίων συνομωσιών που κίνησαν τα νήματα ώστε να συμβεί αυτή ακριβώς η ιστορία. But is it?

Κάθε μας κίνηση, κάθε μας πράξη ή απραξία μας οδηγεί ένα βήμα πιο κοντά σε αυτό που είναι να ζήσουμε; Έχουμε δηλαδή ένα προκαθορισμένο σκοπό, τον οποίο, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, θα τον εκπληρώσουμε; Ή κάθε επιλογή μας είναι μια καινούρια ευκαιρία που επανακαθορίζει την πορεία μας; Στις αλυσίδες του DNA μας υπάρχουν μόνο γενετικές πληροφορίες ή/και η πορεία που υποχρεωτικά θα χαράξουμε;

Το θέμα βέβαια δεν είναι να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα. Ποιος θα μπορούσε άλλωστε να δώσει οριστική απάντηση; Πριν από μένα είπαν, κομμουνιστής μέχρι να γίνεις πλούσιος, φεμινίστρια μέχρι να παντρευτείς, άθεος μέχρι να αρχίσει να πέφτει το αεροπλάνο. Θα προσθέσω, κυνικός μέχρι να ερωτευτείς. Το θέμα είναι γιατί μπαίνουμε στην διαδικασία αυτή. Γιατί χρειαζόμαστε να αναλύουμε αν «είναι να τη ζήσουμε» αυτή την ιστορία, που προφανώς είναι στα γεννοφάσκια της. Είναι η ανάγκη μας να αποδεχτούμε τα νέα δεδομένα που παρουσιάζονται στη ζωή μας. Είναι η ανάγκη μας να δικαιολογήσουμε τις επιλογές μας, να τις αποδώσουμε σε κάτι έξω από εμάς και να μεταθέσουμε αλλού τις ευθύνες ή το φταίξιμο για την ενδεχομένως ατελέσφορη συνέχεια. Οι μικρές δόσεις μαγείας και μεταφυσικού μας βοηθούν να απελευθερωθούμε, να καταλύσουμε τις άμυνες μας (με όχι πάντα επιτυχημένα αποτελέσματα) και να αφεθούμε στο νέο, το καινούριο, το άγνωστο. Είναι μια μορφή ηδονής να νιώσουμε ότι δεν έχουμε άλλη επιλογή από το να ενδώσουμε.

Μα πιο πολύ από όλα, είναι η ανάγκη μας για αγάπη. Η επιθυμία μας για αμοιβαία και αδόλευτη αγάπη. H Candace Pert, Ph.D, ερευνήτρια - καθηγήτρια στο Medical Center του Πανεπιστημίου Georgetown στην Washinghton D.C, και συγγραφέας του βιβλίου "Μόρια Συναισθημάτων": Γιατί νιώθεις όπως νιώθεις (Molecules of Emotion, Why You feel the Way You Do [Scribner 1997]) αναφέρει ότι οι ενδορφίνες, οι οποίες σχετίζονται με το αίσθημα της αγαλλίασης, μας βοηθούν να "δενόμαστε" με τους άλλους ανθρώπους. Με άλλα λόγια, μας βοηθούν να δημιουργούμε σχέσεις αγάπης. Οι ενδορφίνες είναι "φυσικές ενδογενείς ουσίες, παρόμοιες με τη μορφίνη, τις οποίες παράγουμε στον εγκέφαλο, στα σεξουαλικά όργανα, στα έντερα, στο ανοσοποιητικό σύστημα και στην καρδιά", λέει η Pert. Σύμφωνα με την ίδια επιστήμονα: "Σίγουρα τα δεδομένα δείχνουν ότι εμπλέκονται ενδορφίνες" όταν νιώθουμε αγάπη. Είναι γνωστό ότι οι ενδορφίνες δημιουργούν ένα θετικό αίσθημα παρόμοιο με αγαλλίαση, όπως επίσης ότι διεγείρουν τα ειδικά κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα ονομαζόμενα κύτταρα του Φυσικού Φονέως, τα οποία καταπολεμούν τον καρκίνο.

Έρευνες στο Ινστιτούτο για τα Μαθηματικά της Καρδιάς (Institute for HeartMath) στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ απεκάλυψαν ότι όταν νιώθουμε αγάπη, ή άλλα θετικά συναισθήματα, όπως συμπόνια, φροντίδα, ευγνωμοσύνη, η καρδιά μας στέλνει μηνύματα στον εγκέφαλο που προκαλούν την έκκριση ορμονών, οι οποίες επιδρούν θετικά στην υγεία μας και στη συναισθηματική μας κατάσταση. Όταν είμαστε ανήσυχοι, θυμωμένοι ή στενοχωρημένοι, προκαλείται αρρυθμία στους καρδιακούς παλμούς παρακωλύοντας τη λειτουργία του εγκεφαλικού φλοιού. Αντιθέτως, όταν έχουμε συναισθήματα όπως αγάπη, ευγνωμοσύνη, εκτίμηση, η καρδιά μας χτυπάει ρυθμικά, διευκολύνοντας τη λειτουργία του φλοιού. Οι ρυθμικοί καρδιακοί παλμοί δημιουργούν έναν εσωτερικό συγχρονισμό που βελτιώνει τον τρόπο που σκεφτόμαστε, αισθανόμαστε και χειριζόμαστε την ασθένεια. Όταν είμαστε σε μία μη-αγαπητική κατάσταση ή όταν είμαστε θυμωμένοι με κάποιον, τα δύο μισά του νευρικού συστήματος αποσυγχρονίζονται. Μοιάζει σαν να πολεμούν το ένα το άλλο: το ένα προσπαθεί να επιταχύνει την καρδιά καθώς το άλλο προσπαθεί να την επιβραδύνει. Αυτό δημιουργεί τον επισφαλή, άνισο καρδιακό ρυθμό. Αυτός, με τη σειρά του, προκαλεί περισσότερη συναισθηματική ένταση στο νευρικό σύστημα και στο νου μας. Όπως είναι λοιπόν προφανές, η χημεία της αγάπης υπάρχει όντως γραμμένη στην διπλή έλικα των γενετικών μας πληροφοριών!

Όσο για τα εσωτερικά οφέλη της αγάπης, γνωστά σε όλους μας, ο Ρόμπερτ Ηλία Νατζέμυ, στο βιβλίο του "Η αγάπη είναι επιλογή" λέει τα εξής : «Το να περιγράψουμε την αγάπη σημαίνει ότι την περιορίζουμε. Όπως δεν μπορούμε να δούμε τον άνεμο, δεν μπορούμε να δούμε και την αγάπη, αλλά αντιλαμβανόμαστε τα αποτελέσματά της. Ποιες θα μπορούσαν να είναι κάποιες ιδιότητες ή ενδείξεις της αγάπης; …..

1. Μία πλευρά της αγάπης είναι ότι νιώθουμε χαρά, ειρήνη και ευγνωμοσύνη απλώς με το να σκεφτόμαστε ή να ερχόμαστε σε επαφή με αυτούς που αγαπάμε. Η παρουσία τους μας δίνει ευτυχία. Στα πρώτα στάδια της πνευματικής μας εξέλιξης, αυτό συμβαίνει συνήθως όταν οι άλλοι συμπεριφέρονται με τρόπους που ικανοποιούν τις ανάγκες μας. Καθώς εξελισσόμαστε, η αγάπη μας είναι πιο αγνή και ανεξάρτητη από αυτό που εκείνοι κάνουν.

2. Η αγάπη και η κατανόηση αυξάνουν η μία την άλλη. Η κατανόηση βοηθάει την αγάπη να παραμένει σταθερή, ακόμα κι όταν οι άλλοι δεν είναι τόσο τέλειοι όσο θα θέλαμε να είναι. Η αγάπη μας επιτρέπει να έχουμε μεγαλύτερη κατανόηση και υπομονή γι' αυτούς που αγαπάμε.

3. Όταν αγαπάμε, σεβόμαστε τις ανάγκες των άλλων, τους φόβους, τις αδυναμίες, τη δύναμη, τις αρετές και τις ιδιότητές τους.

Η αυτοθυσία από αγάπη είναι εντελώς διαφορετική από την αυτοθυσία που βασίζεται στο φόβο. Σ' αυτή τη δεύτερη περίπτωση, θυσιάζουμε τις ανάγκες μας ή τα δικαιώματά μας, επειδή φοβόμαστε τη σύγκρουση ή την απόρριψη ή επειδή φοβόμαστε να μη χαλάσουμε την εικόνα μας του «καλού ανθρώπου». Όταν τις θυσιάζουμε με αγάπη, κάνουμε μια συνειδητή επιλογή να αφήσουμε κάτι που έχουμε ανάγκη για να βοηθήσουμε τους άλλους. Δεν υπάρχει πόνος, δεν προσδοκούμε ανταλλάγματα, δεν κρατάμε λογαριασμούς και ισοζύγια. Το ξεχνάμε αμέσως. Η εμπειρία της αγάπης είναι η ανταμοιβή μας και δεν χρειάζεται καμιά άλλη» .

Η αγάπη, εξ ορισμού, είναι (αυτό)θυσιαστική. Μέχρι πρότινος, δεν πίστευα στην ανιδιοτελή αγάπη. Έμαθα ωστόσο ότι η ανιδιοτελής αγάπη μπορεί να υπάρξει μόνο αν στραγγίξουμε κάθε προσωπική επιθυμία και ανάγκη. Πρόκειται μάλλον για αγάπη από απόσταση, του τύπου «θέλω να είσαι καλά ακόμη κι αν αυτό συμβαίνει ενώ είσαι μακριά μου, άρα δεν με πειράζει να είσαι μακριά μου». Πρόβλημα βέβαια δημιουργείται όταν η ανιδιοτέλεια ή αυτοθυσία συμβούν σε καταχρηστικό βαθμό. Όταν δηλαδή αυτός που αγαπάει ξεριζώσει την ίδια του την καρδιά και την παραχωρήσει στον άλλον-υποκείμενο της αγάπης του. Με λίγα λόγια όταν απωλέσει το πλέον ζωτικό και παλλόμενο κομμάτι του εαυτού του χάρην της αγάπης του (εξαιρετικά ανθυγιεινό). Και αν το υποκείμενο αμφίδρομα μοιράζεται την ίδια αγάπη τότε οι απώλειες περιορίζονται στο ελάχιστο δυνατό. Το μείζον συμβαίνει όταν το υποκείμενο, παίζοντας στο γήπεδο που του έχει παραχωρηθεί, πάρει την καρδιά και θελήσει να την διαμορφώσει στα δικά του μέτρα. Και την ζουλάει και την κοσκινίζει και την στενεύει και την ξεχειλώνει. Και εσύ που αγαπάς, τρέχεις να βουλώσεις τις τρύπες της καρδιάς σου. Πόσα μπαλώματα να βρεις; Και μόνο δύο χέρια έχεις. Αφού η καρδιά σου είναι σε ξένα χέρια και με κάθε μια τρίχα από τα μαλλιά σου να προσπαθήσεις να κλείσεις τις τρύπες, πάλι κάποια θα περισσεύει.

Η συνειδητή αποδοχή των επιλογών μας και κατ’ επέκτασην του εαυτού μας είναι η βάση για να τον αγαπήσουμε. Και να καταφέρουμε να αγαπήσουμε ειλικρινά και υγιώς τον εαυτό μας, μπορούμε να κατανοήσουμε, να αποδεχτούμε και να αγαπήσουμε τους γύρω μας. Κι έτσι να πλημμυρίσουμε ενδορφίνες και ηρεμία. Και αν σας ρωτάνε τι παίρνετε και είστε έτσι να απαντάτε, αγάπη.

~ Mαρία Ιακωβίδου, www.antikleidi.com