Σχολικές Διακοπές: Μία ευκαιρία για ανασύνταξη δυνάμεων

*του Θεόδ. Μπαρή (Αναπληρωτής Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Δυτικής Ελλάδας)

Σε λίγες μέρες κλείνουν τα σχολεία για τις διακοπές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Για δυο εβδομάδες, τα παιδιά μας θα μπορούν να ξεφύγουν από τις υποχρεώσεις του σχολείου, να ξεκουραστούν, να βρεθούν με τους φίλους τους, να παίξουν, να περάσουν χρόνο με τους γονείς και τους συγγενείς τους, να κάνουν βόλτες και εκδρομές, να δουν θέατρο, να πάνε σινεμά.

Σε όλες τις περιόδους των σχολικών διακοπών είτε αυτές είναι οι πιο σύντομες των Χριστουγέννων και του Πάσχα, είτε οι μεγαλύτερες σε διάρκεια διακοπές του καλοκαιριού, ένα από τα βασικά άγχη που αντιμετωπίζουμε όλοι ως γονείς είναι πώς θα διαχειριστούμε την επαφή των παιδιών μας με το διάβασμα. Θα αφήσουμε τα παιδιά απολύτως ελεύθερα – χωρίς καμία επαφή με το σχολικό βιβλίο ή θα προσπαθήσουμε εξαρχής να εντάξουμε το διάβασμα στην καθημερινότητα των διακοπών;

Μερικές βασικές αρχές που πρέπει να έχουμε πάντα υπόψη μας και δεν αποτελούν έτοιμες λύσεις αλλά μπορούν να μας βοηθήσουν να οργανώσουμε με τον πιο εποικοδομητικό τρόπο τον χρόνο των παιδιών είναι οι εξής:

1. Τα παιδιά έχουν απόλυτη ανάγκη να ξεκουραστούν και να χαλαρώσουν.

Όλα τα παιδιά δουλεύουν σκληρά στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, καθώς εκτός από τις σχολικές απασχολούνται και με αρκετές εξωσχολικές δραστηριότητες, όπως ξένες γλώσσες, μουσική, αθλητισμό. Αν αναλογιστούμε τις υποχρεώσεις στις οποίες καλούνται να ανταποκριθούν καθημερινά, θα διαπιστώσουμε ότι πολλές φορές το ημερήσιο πρόγραμμά τους είναι επιβαρυμένο περισσότερο και από των ενηλίκων. Συνεπώς, τα παιδιά έχουν απόλυτη ανάγκη για ξεκούραση. Άλλωστε, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι οι διακοπές δεν εντάχθηκαν τυχαία στη ροή της σχολικής χρονιάς.

Ο στόχος τους είναι ακριβώς να δώσουν την ευκαιρία στα παιδιά να επανακτήσουν την ενέργεια που χρειάζονται και να ξεκουραστούν από τις υποχρεώσεις, την πίεση και το άγχος της σχολικής πραγματικότητας, ώστε να επανέλθουν με νέες δυνάμεις για τη συνέχεια της μαθητικής τους διαδρομής. Συνεπώς το παιχνίδι και η αποχή από την πίεση των καθημερινών σχολικών υποχρεώσεων είναι κάτι παραπάνω από αναγκαία.

2. Σεβόμαστε τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών

Οι διακοπές σημαίνουν το ίδιο για όλους, μικρούς και μεγάλους: Ελεύθερος χρόνος. Χρόνος που διατίθεται κατά βούληση. Χρόνος ξεκούρασης και διασκέδασης. Ύπνου, χαράς, παιχνιδιού και ξεγνοιασιάς.

Οι διακοπές των Χριστουγέννων αποτελούν μία πολύ καλή ευκαιρία για τα μέλη της οικογένειας να βρεθούν όλοι μαζί και για περισσότερο χρόνο. Επομένως, οι γονείς μπορούν να αφιερώσουν ποιοτικό χρόνο στα παιδιά τους και να απολαύσουν μαζί τους κοινές δραστηριότητες, οι οποίες δένουν ακόμα περισσότερο τα μέλη της οικογένειας μεταξύ τους, καθώς τα παιδιά μπορούν να χαρούν τη γονική παρουσία και φροντίδα χωρίς χρονικούς περιορισμούς και πιέσεις για τη μελέτη και άλλα καθημερινά καθήκοντα.

3. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να απολαύσουν την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων

Η επαφή των παιδιών μας με το διάβασμα μπορεί να συνεχιστεί με τα εξωσχολικά βιβλία, τα οποία δεν εμπεριέχουν το στοιχείο της "υποχρέωσης", γεγονός που τα καθιστά περισσότερο ελκυστικά για τα παιδιά. Το καλό εξωσχολικό βιβλίο μορφώνει, ψυχαγωγεί, ανοίγει περαιτέρω τους ορίζοντες των παιδιών μας στη σκέψη και τη φαντασία. Ωστόσο είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να επιλέξουν τα ίδια βιβλία που τα ενδιαφέρουν και να σεβαστούμε τις επιλογές τους, καθώς τα παιδιά έχουν δείξει ότι αγαπούν το βιβλίο όταν τους προσφέρεται ως μέσο χαράς και διασκέδασης. Αρκεί να σεβαστούμε τις απόψεις τους. Άλλωστε δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι εάν οι διακοπές συνεπάγονται την ανεμελιά και το παιχνίδι, το βιβλίο πρέπει να έχει παρόμοιο ρόλο.

4. Σεβόμαστε την προσωπικότητα του κάθε παιδιού

Δεν υπάρχουν "έτοιμες" λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε παιδί. Κι αυτό γιατί κάθε παιδί έχει τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα και με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες του διαμορφώνουμε την προσέγγισή μας απέναντι του. Έτσι, δεν θα πρέπει να πιέζουμε τα παιδιά, επειδή ενδεχομένως κάποια άλλα παιδιά γνωστών μας ή φίλων επιλέγουν κατά τη διάρκεια των διακοπών τους να ασχοληθούν με επαναλήψεις της σχολικής ύλης, ούτε ασφαλώς προσπαθούμε να τους επιβάλλουμε να διαβάσουν εξωσχολικά βιβλία παρά τη θέλησή τους.

5. Συμβουλευόμαστε τους εκπαιδευτικούς των παιδιών μας για τα κενά που πιθανόν αντιμετωπίζουν στη σχολική ύλη

Είναι πολύ χρήσιμο στο τέλος κάθε σχολικής περιόδου και λίγο πριν ξεκινήσουν οι σχολικές διακοπές να επικοινωνήσουμε με τους δασκάλους ή τους καθηγητές των παιδιών μας για ενδεχόμενα κενά που πιθανόν έχουν σε σχέση με την διδακτέα ύλη. Έτσι, εάν επιλέξουμε στις διακοπές να καλύψουμε κάποια από αυτά τα κενά, οι "παρεμβάσεις'' μας θα πρέπει να είναι επιλεκτικές και στοχευμένες στα μαθήματα που το έχουν περισσότερο ανάγκη, χωρίς να ασκούμε πίεση.

6. Προετοιμάζουμε σταδιακά τις τελευταίες μέρες των διακοπών τα παιδιά για επανένταξή τους στο πρόγραμμα του σχολείου.

Τις τελευταίες μέρες των διακοπών διαμορφώνουμε από κοινού με τα παιδιά ένα πρόγραμμα το οποίο θα τα βοηθήσει να ενταχθούν ξανά στο ρυθμό του σχολείου. Έτσι, η επαφή του με τα σχολικά βιβλία γίνεται εντονότερη, ολοκληρώνουν τις εργασίες που τους είχαν ανατεθεί κατά την διάρκεια των διακοπών, ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης μειώνεται σημαντικά, κοιμάται το βράδυ και ξυπνάει το πρωί νωρίτερα σε σχέση με το προηγούμενο διάστημα ώστε η μετάβαση στη σχολική πραγματικότητα να γίνει με μεγαλύτερη ευκολία.

Συνοψίζοντας, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η συμμετοχή του ίδιου του παιδιού στον σχεδιασμό του προγράμματος που θα ακολουθήσουμε στις διακοπές κρίνεται απαραίτητη, καθώς θα πρέπει να συζητήσουμε αναλυτικά μαζί του και να αποφασίσουμε για το ποια θα πρέπει να είναι, μεταξύ άλλων, και η θέση του διαβάσματος. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι αυτό που προέχει είναι τα παιδιά μας να ξεκουραστούν και να απολαύσουν την περίοδο των διακοπών τους.

Καλά Χριστούγεννα σε όλους και Ευτυχισμένο και Δημιουργικό το Νέο Έτος

http://www.esos.gr