Και μετά;

*του Παύλου Τσίμα

Στην αρχή ήταν σχεδόν διασκεδαστικό. Οι πρώτες, μετεκλογικές τηλε- αντιδικίες των εκπροσώπων του μεγεθυμένου ΣΥΡΙΖΑ με τις παλιές καραβάνες της συρρικνωμένης πασοκονεοδημοκρατίας θύμιζαν κάτι από τηλεοπτικό σίριαλ. Θυμάστε το «λατρεμένοι μου γείτονες», όπου η πολυπληθής οικογένεια ενός νεόπλουτου μανάβη από την Κοκκινιά είχε μετακομίσει στα β.π., σε μια μεζονέτα δίπλα στους κάπως (ελάχιστα) παλαιότερα πλούσιους γείτονες; Κάπως έτσι. Αλλά δεν είναι πια διασκεδαστικό.

Ακούσατε τις δηλώσεις των αρχηγών αυτό το Σαββατοκύριακο; Είναι σαν ο προεκλογικός λόγος να έχει μπει στην πρίζα. Σαν να ακούς επαγγελματίες πυγμάχους να κάνουν δηλώσεις πριν ανεβούν στο ριγκ. Σαν τα εκλογικά τρέιλερ να αναγγέλλουν ένα σίκουελ του πολέμου των άστρων, όπου οι λευκοί ιππότες θα αναμετρηθούν ξανά με την σκοτεινή δύναμη. Σαν να ξαναζούμε εκείνες τις παλιές εκλογές (οι νεότεροι protagonistes ούτε που θα τις θυμούνται) όπου οι αντίπαλοι παρίσταναν ότι αντιμάχεται το φως με το σκοτάδι.

Από τη μία πλευρά, τα πράγματα μοιάζουν πεντακάθαρα. Ο Σαμαράς (προσέξατε ότι χρησιμοποιεί πότε-πότε τον όρο «συναγερμός», ανασύροντας τον Παπάγο από τα βάθη της δεκαετίας του 50;) επιχειρεί να συσπειρώσει όσους νιώθουν ότι έχουν ακόμη κάτι να χάσουν, για κάτι να φοβούνται μην τους συμβεί. Και χρησιμοποιεί ως σημαία συσπείρωσης τον φόβο. Τον φόβο απέναντι σε ένα φάντασμα νέου «κομουνιστικού κινδύνου». Τον φόβο της δραχμής. Τον φόβο, που δαγκώνει τα σωθικά και παραλύει την σκέψη.

Αλλά ο Τσίπρας; Γιατί ανεβάζει τους τόνους ο Τσίπρας; Γιατί κάνει τις επιθέσεις του όλο και πιο σκληρές, όλο και πιο «επί προσωπικού», όλο και πιο «ηθικά» φορτισμένες με τετριμμένες υπομνήσεις σκανδάλων; Και γιατί καταφεύγει σε ρητορικά και συμβολικά σχήματα, που κάποτε η αριστερά σιχαινόταν, αλλά ο παραδοσιακός ψηφοφόρος του ΠΑΣΟΚ είναι εξασκημένος να αναγνωρίζει ως οικεία; Μια εξήγηση είναι πως έτσι αμύνεται απέναντι σε επιθέσεις, που πράγματι υπερβαίνουν τα εσκαμμένα και μυρίζουν υστερία. Μια εξήγηση είναι, επίσης, ότι έτσι συσπειρώνει όσους αφήνει απέξω η αντί-συσπείρωση του φόβου, όσους ψηφίζουν με την λογική «γαία πυρί μιχθήτω». Αλλά υποψιάζομαι ότι μπορεί να υπάρχει μια ακόμη εξήγηση: ότι, έτσι, καίει εκ των προτέρων όλες τις γέφυρες, ώστε να μην βρεθεί, στις 18 Ιουνίου, στην θέση που βρέθηκε στις 7 Μαϊου, να πιέζεται για συμμετοχή σε κάποια μορφή εθνικοενωτικής κυβέρνησης.

Δεν παίρνω όρκο για τις σκοπιμότητες. Αλλά αυτό το καθημερινό κούρδισμα της πόλωσης και από τις δύο πλευρές αρχίζει να γίνεται πολύ επικίνδυνο για να είναι πια διασκεδαστικό ή, έστω, ανεκτό.

Γιατί η 18η Ιουνίου θα ξημερώσει, με το hangover της εκλογικής πόλωσης, σε μια χώρα με αρνητικά ταμειακά διαθέσιμα, με μια οικονομία (συμπεριλαμβανομένου του μέχρι πέρυσι υγιούς τουριστικού της τομέα) κλινικά νεκρή, που θα πρέπει να διαπραγματευθεί ξανά, εξ αρχής, το μέλλον της και, για να το κάνει, θα πρέπει να έχει ένα συγκεκριμένο, άμεσης εφαρμογής σχέδιο μεταρρύθμισης του κράτους και παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, που ως τώρα, στα δύο χρόνια της συμφοράς, κανείς δεν έχει βάλει στο τραπέζι.

Και στους καναπέδες των διερευνητικών εντολών θα συναντιούνται, τσακωμένοι, από τη μια εκείνοι που ορκίζονται ότι θα μας κρατήσουν στην Ευρώπη (αλλά δεν έχουν δώσει κανένα σημάδι πως άλλαξαν κάτι από τα κουσούρια τους, που μας οδήγησαν με το ένα πόδι εκτός Ευρώπης) κι από την άλλη εκείνοι που ορκίζονται ότι θα μας σώσουν, αδαπάνως και ακινδύνως, από την λιτότητα του μνημονίου (αλλά δεν έχουν δώσει κανένα σημάδι ρεαλιστικού σχεδίου που να κάνει τον όρκο τους πιστευτό). Χωρίς, στο μεταξύ, να τους έχουμε βάλει να κουβεντιάσουν. Συγκεκριμένα, επί συγκεκριμένων...