Ο Πάνος Καμμένος, η οφσόρ και ο «Ηλιάτορας»

Την περίεργη «διαδρομή» του σκάφους «Iliatoras of London» της οικογένειας Καμμένου, το οποίο έως πρόσφατα ανήκε σε offshore εταιρείες με έδρες φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο κατέγραψαν «ΤΑ ΝΕΑ».

Η έρευνα σχετικά με το ιδιοκτησιακό καθεστώς του επίμαχου σκάφους αποκαλύπτει ότι τόσο ο πρόεδρος του κόμματος Ανεξάρτητοι Ελληνες Πάνος Καμμένος όσο και ο πατέρας του Ηλίας Καμμένος είναι τουλάχιστον έκθετοι, καθώς από μια σειρά στοιχεία που έρχονται σήμερα για πρώτη φορά στη δημοσιότητα δημιουργείται η αίσθηση ότι υπήρξε συντονισμένη προσπάθεια να αποκρυβεί ποιος ήταν ο πραγματικός ιδιοκτήτης του σκάφους «Iliatoras of London», όχι μόνο για πολιτικούς αλλά και για φορολογικούς λόγους.

Η προσπάθεια αυτή, που συνδέεται προφανώς με την πολιτική καριέρα του Π. Καμμένου, φαίνεται να πέφτει στο κενό καθώς από τα πρώτα αποτελέσματα των διασταυρώσεων των φορολογικών στοιχείων των εμπλεκομένων προκύπτει, σύμφωνα με την έρευνα των «ΝΕΩΝ», τεκμήριο για το 18μετρο σκάφος, που δηλώθηκε για πρώτη φορά το 2010. Στοιχείο που καταρρίπτει τη δήλωση του πρόεδρου των Ανεξάρτητων Ελλήνων στα τέλη Απριλίου, όταν έπειτα από σχετική καταγγελία του νυν υπουργού Υγείας Αδωνη Γεωργιάδη, είχε δηλώσει ότι ο πατέρας του κατέχει το συγκεκριμένο σκάφος από το 1993, προσθέτοντας εμφαντικά ότι είναι δηλωμένο και φορολογημένο στις ελληνικές Αρχές. Ο κ. Γεωργιάδης είχε παρουσιάσει έγγραφα από τα οποία αποδεικνυόταν ότι ιδιοκτήτης του «Iliatoras of London» ήταν μια υπεράκτια εταιρεία.

Από την έρευνα που πραγματοποίησαν «ΤΑ ΝΕΑ» αναδύονται δύο σοβαρότατα στοιχεία: 

1. Σε επίσημη έκθεση εταιρείας εκτιμητών η οποία κλήθηκε να αποτιμήσει το 2007 την αξία του «Iliatoras of London» ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων μνημονεύεται (στην πρώτη σελίδα μάλιστα) ως ο «owner» (σ.σ. ο ιδιοκτήτης) του σκάφους.

2. Έναν χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 2008, εξοφλείται από την υπεράκτια εταιρεία που φερόταν ως ιδιοκτήτρια του σκάφους δάνειο που είχε χορηγηθεί για το «Iliatoras of London» από την τράπεζα BNP Paribas (υποκατάστημα Κολωνακίου). Μικρή λεπτομέρεια: η offshore το ίδιο διάστημα παρουσίαζε μηδενική οικονομική δραστηριότητα. Ποιος, λοιπόν, πλήρωνε τις δόσεις του δανείου για να μπορεί ο κ. Καμμένος να οργώνει με το συγκεκριμένο σκάφος το Αιγαίο, και να αυτοπροβάλλεται παρασκευάζοντας (με δεινότητα, ομολογουμένως) σούσι μπροστά στις τηλεοπτικές κάμερες;

Το βασικό, και εύλογο όμως, ερώτημα που προκύπτει είναι: τι συνέβαινε επί 17 ολόκληρα χρόνια, από το 1993 έως το 2010, οπότε φέρεται να δηλώθηκε από τον Ηλία Καμμένο, πατέρα του Πάνου Καμμένου, τεκμήριο για το εν λόγω σκάφος, με το ιδιοκτησιακό και φορολογικό καθεστώς του «Iliatoras of London»;

Έπειτα από ενδελεχή έρευνα στα κρατικά αρχεία των οφσόρ της Νήσου Μαν, «ΤΑ ΝΕΑ» αποκαλύπτουν την αφορολόγητη οδύσσεια του «Iliatoras» από τους φορολογικούς παραδείσους γύρω από τη Βρετανία στην Κύπρο και στο Αιγαίο. Μάλιστα, το σκάφος καταγράφει ένα ασυνήθιστο ρεκόρ. Εχει συγκεντρώσει την αφρόκρεμα των «υπεράκτιων» αχυρανθρώπων παγκοσμίως: η ιδιοκτήτρια εταιρεία του «Iliatoras» είχε ως διευθυντές τέσσερις διαπρεπείς πολυάσχολους «επαγγελματίες», οι οποίοι διοικούσαν στα χαρτιά συνολικά 10.000 οφσόρ…

Ήταν Φεβρουάριος του 1996 όταν δύο Αγγλοι έβαλαν πλώρη να δημιουργήσουν την Cass Corporation Limited, μια υπεράκτια εταιρεία με έδρα τη Νήσο Μαν, ανάμεσα στη Βρετανία και την Ιρλανδία. Οπως θα αποκαλυπτόταν αργότερα, αντικείμενο της συγκεκριμένης οφσόρ θα ήταν η κατοχή σκάφους αναψυχής. Το καταστατικό της νεοσυσταθείσας τότε Cass υπέγραψαν οι Μάικλ Ντόιλ και Μπελίντα Λάνιον, κάτοικοι της Νήσου Σαρκ στη Μάγχη, ζευγάρι στην πραγματική ζωή και συνδεόμενοι με περισσότερες από 300 οφσόρ στην υπεράκτια πραγματικότητα. Πριν από επτά μήνες και οι δύο συνελήφθησαν στο πλαίσιο εφόδων των τελωνειακών Αρχών για ξέπλυμα χρήματος με την κατηγορία ότι παρακώλυσαν τη Δικαιοσύνη, επειδή «εξαφάνισαν» εταιρικά έγγραφα πολύτιμα για τις έρευνες. Πίσω στο 1996 ο καθένας τους εμφανιζόταν να έχει από μία μετοχή της Cass, ενώ το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας ανερχόταν σε 2.000 στερλίνες.

ΔΙΕΥΘΥΝΤΕΣ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ. Την ίδια ημέρα που οι Ντόιλ και Λάνιον υπέγραφαν το καταστατικό, ένα άλλο ζευγάρι, οι Εντουαρντ και Μπερναντέτ Γουόλς, κάτοικοι της Νήσου Μαν, αποδέχονται να γίνουν οι διευθυντές της οφσόρ, ενώ χρέη γραμματέα θα είχε μια εταιρεία και πάλι με έδρα το νησί, η Ainsley Consultants Limited. Το ζευγάρι Γουόλς και η εταιρεία - γραμματέας εμφάνιζαν την ίδια διεύθυνση.

Σύμφωνα με επίσημα έγγραφα, οι δύο μετοχές της Cass που είχαν στα χέρια τους οι Ντόιλ και Λάνιον μεταβιβάστηκαν στις 24 Ιουλίου 1996 στους Φίλιπ Κρόσοου και Τζέιμς Γκράσικ – επίσης κάτοικοι της Νήσου Σαρκ – οι οποίοι θα έπαιζαν για το επόμενο χρονικό διάστημα τον ρόλο των διευθυντών της οφσόρ. Την ίδια ημέρα εκδόθηκαν δύο παραστατικά κατοχής μετοχών για 1.000 μετοχές το καθένα. Τα παραστατικά αυτά ήταν ανώνυμα – στην ουσία αυτοί που τα προμηθεύθηκαν ήταν οι κάτοχοι των μετοχών. Από τα στοιχεία του εταιρικού μητρώου φαίνεται ότι οι Κρόσοου και Γκράσικ δεν είχαν πλέον καμία μετοχή στα χέρια τους, χωρίς όμως να διευκρινίζονται τα στοιχεία των νέων κατόχων τους. Ειδικοί σε θέματα υπεράκτιας οικονομίας επισημαίνουν ότι σε περίπτωση που προορίζονταν για έναν μόνο αποδέκτη δεν θα υπήρχε λόγος να εκδοθούν δύο παραστατικά για 1.000 μετοχές το καθένα, αλλά ένα για 2.000 μετοχές. Σύμφωνα με έρευνα της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων και της βρετανικής εφημερίδας «Γκάρντιαν», o Γκράσικ συνδέεται με 4.196 υπεράκτιες ενώ ο Κρόσοου με 4.043!

Από τα έγγραφα που προσκόμισε τον Απρίλιο στη Βουλή ο νυν υπουργός Υγείας Αδωνις Γεωργιάδης φαίνεται ότι η Cass Corporation ήταν ιδιοκτήτρια του «Iliatoras of London». «Τις μετοχές τις έχουν οι δύο Αγγλοι, ως πληρεξούσιοι, αλλά πού είναι το χαρτί της ιδιοκτησίας;» αναρωτήθηκε τότε ο κ. Γεωργιάδης και ισχυρίστηκε ότι ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων Πάνος Καμμένος «έχει ορίσει τον πατέρα του ως χρήστη και τον εαυτό του ως σκίπερ για να γλιτώνει τους φόρους». Υποστήριξε δε ότι «ως υπουργός ο κ. Καμμένος θέριζε το Αιγαίο με αυτό το σκάφος, όλοι ξέρουν ότι είναι δικό του». Σύμφωνα με επίσημες δηλώσεις του προέδρου των Ανεξάρτητων Ελλήνων αμέσως μετά την επίδειξη των εγγράφων στη Βουλή, το «Iliatoras» είναι παροπλισμένο σκάφος αναψυχής 20 ετών υπό αγγλική σημαία, «που κατέχει ο Ηλίας Καμμένος από το 1993, δηλωμένο και φορολογημένο στις ελληνικές Αρχές και πληρωμένο σε ελληνική τράπεζα». Ο Πάνος Καμμένος προειδοποίησε πως «οι συκοφάντες των Παρθένων Νήσων της Συγγρού και τα Μέσα που αναπαράγουν μετά τη διάψευσή μου τη λάσπη θα οδηγηθούν στην ποινική και αστική Δικαιοσύνη». 

Το ότι η Cass Corporation είχε ως αντικείμενο την «κατοχή σκάφους αναψυχής» και ότι είναι «οικονομικά εν υπνώσει επί του παρόντος» αναφέρεται πρώτη φορά στις οικονομικές της καταστάσεις τον Φεβρουάριο του 1997. Σε αυτά τα έγγραφα φάνηκε επίσης ότι οι μετοχές πέρασαν από αρκετούς αχυρανθρώπους – οι δύο εκ των οποίων διώκονται σήμερα από τις Αρχές – για να εκδοθούν τελικά δύο ανώνυμα παραστατικά, τα οποία έδιναν ουσιαστικά την ιδιοκτησία της εταιρείας και των περιουσιακών της στοιχείων σε αυτόν ή αυτούς που θα τα φυλούσαν στα χρηματοκιβώτιά τους, τις θυρίδες ή… τις τσέπες τους. Οπως επισημαίνουν οι ειδικοί, με τις ανώνυμες μετοχές μπορεί να καταργηθεί ακόμα και η «έννοια» του φόρου μεταβίβασης: απλώς αλλάζουν χέρια και αυτόματα η εταιρεία στην οποία ανήκει το σκάφος έχει νέους, παντελώς «ανώνυμους» ιδιοκτήτες, χωρίς μάλιστα να υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία ότι πραγματοποιήθηκε κάποια μεταβίβαση, αφού δεν ήταν γνωστό ποιος είχε τις μετοχές πριν. Μάλιστα, αναφέρουν ότι οι υπεράκτιες με ανώνυμες μετοχές προσφέρουν αδιαπέραστο τείχος αδιαφάνειας και αποτελούν κάτι σαν το «ιερό δισκοπότηρο των οφσόρ»: είναι ιδιαίτερα δύσκολο έως αδύνατο να μπορέσει να βρει κανείς τους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους.

Στην περίπτωση όμως του «Iliatoras of London», ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων με επίσημες δηλώσεις του ανέφερε ότι ανήκει από το 1993 στον πατέρα του. Ως εκ τούτου δεν είναι παράλογο να συμπεράνει κανείς ότι και οι μετοχές της Cass Corporation, της ιδιοκτήτριας του «Iliatoras», σύμφωνα με τα έγγραφα από το μητρώο σκαφών της Μεγάλης Βρετανίας, ήταν στην κατοχή του.

ΑΧΥΡΑΝΘΡΩΠΟΙ. Οι οικονομικές καταστάσεις της Cass το 1998 συνέχιζαν να εμφανίζουν τους αχυρανθρώπους και να κρύβουν τους κατόχους. Οι Κρόσοου και Γκράσικ παρέμειναν διευθυντές μέχρι τον Δεκέμβριο, οπότε η παραίτησή τους έφερε στο προσκήνιο τον Ντέιβιντ Μπερντ, επίσης διάσημο αχυράνθρωπο, ο οποίος εξυπηρετούσε ελληνικά συμφέροντα μέσω γραφείου του στην Κύπρο. Ο Μπερντ, που αντικατέστησε τον Γκράσικ, δήλωνε τότε διεύθυνση στη Νήσο Σαρκ. Τον Κρόσοου διαδέχθηκε ο Τζέσε Γκραντ Χέστερ, επίσης πολύ «δημοφιλής» στους άγγλους δημοσιογράφους που ανέλυσαν τα στοιχεία που διέρρευσαν για τις οφσόρ. Από την έρευνα της Διεθνούς Σύμπραξης Ερευνητών Δημοσιογράφων και της εφημερίδας «Γκάρντιαν» αποκαλύφθηκε ότι το όνομα του Μπερντ εμφανιζόταν σε 93 οφσόρ και του Χέστερ σε 1.509.

Το 2000 η έδρα της Cass μεταφέρεται από το Douglas στο γειτονικό Arbory και πάλι στη Νήσο Μαν. Η μετακίνηση αυτή οφείλεται προφανώς στην αλλαγή των διευθυντών που αδιαμφισβήτητα ήταν από τους πλέον δραστήριους αχυρανθρώπους παγκοσμίως. Ο Χέστερ λίγο καιρό αργότερα μετακόμισε από το Σαρκ στην Κύπρο, όπου ίδρυσε την Atlas Corporate Services, μια από τις γνωστότερες εταιρείες παροχής υπηρεσιών για οφσόρ. Μετά την Κύπρο ο Χέστερ βρέθηκε στο Ντουμπάι μαζί με τους συναδέλφους του Ντάμιεν Κάλντερμπανκ και Μάθιου Στόουκς, οι οποίοι φαίνεται να έχουν εμπλακεί σε μεταβιβάσεις μετοχών με υπεράκτιες εταιρείες συμφερόντων Γιάννη Καρούζου. Τελικά ο Χέστερ κατέληξε στον Μαυρίκιο στον Ινδικό Ωκεανό. Τη θέση του διάσημου αχυρανθρώπου ως διευθυντή της Cass ανέλαβε η κύπρια δικηγόρος Μαρία Σαβεριάδη, η οποία δήλωνε τόπο κατοικίας στη Λευκωσία.

ΑΟΡΑΤΟ ΤΕΚΜΗΡΙΟ. Εκείνη την περίοδο αναφέρεται πλέον μόνο η ύπαρξη των 2.000 ανώνυμων μετοχών. Στις οικονομικές καταστάσεις του ίδιου έτους δεν αναγράφεται ότι η Cass έχει ως αντικείμενο την «κατοχή σκάφους αναψυχής», παρά μόνο ότι είναι «εν υπνώσει». Ωστόσο, το σκάφος παρέμενε στην κατοχή της, όπως θα αποκαλυπτόταν δύο χρόνια αργότερα με την υποβολή των οικονομικών καταστάσεων για την περίοδο 2001-2002.

Από πληροφορίες των «ΝΕΩΝ» προκύπτει ότι τη συγκεκριμένη εποχή ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων δήλωσε αγορά σκάφους αξίας πολύ μικρότερης από την εκτιμώμενη τότε του «Iliatoras», που δεν είχε κλείσει ακόμα τα 10 χρόνια ζωής. Σύμφωνα με τη νομοθεσία, το τεκμήριο που θα έπρεπε να πληρώνει ο ιδιοκτήτης σκάφους 17-18 μέτρων δηλωμένο στις ελληνικές Αρχές εκείνη την περίοδο θα έπρεπε να ξεπερνάει τα 17 εκατομμύρια δραχμές, συνυπολογισμένης της παλαιότητάς του. Οι πρώτοι έλεγχοι των αρμόδιων Αρχών δείχνουν ότι το ποσό αυτό ως τεκμήριο δεν συναντάται σε κανέναν από τους ελεγχομένους το 2002, ούτε τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2010.

Θα μπορούσε κανείς να πει ότι έως τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας η θέση του διευθυντή της Cass δεν διέφερε και πολύ από μια «ηλεκτρική καρέκλα»: Τον Μάιο του 2001 και ο Ντέιβιντ Μπερντ παραιτείται για να αναλάβει ο Κένεθ Χάουαρντ Χαντς, επίσης γνωστός αχυράνθρωπος. Η έδρα πλέον των στελεχών της οφσόρ εντοπίζεται στη Λευκωσία, όπου δηλώνει τόπο κατοικίας και ο Χαντς, πέρα από τη Σαβεριάδη. Χρέη γραμματείας τελούσε η Fides Secretaries Limited, εταιρεία με έδρα το Λονδίνο, η οποία ειδικεύεται σε οφσόρ και έχει συχνή παρουσία και στα στοιχεία που διέρρευσαν από τις Βρετανικές Παρθένους Νήσους.

Τότε, στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η Cass αναγγέλλει ως οφείλει «προς όποιον ενδιαφέρεται» ότι ο Ηλίας Καμμένος είναι «director» (διευθυντής) του σκάφους με αρμοδιότητα επί των προμηθειών, επισκευών, σχέσεων με τις Αρχές, αλλά και χρήστης του σκάφους, ο δε Παναγιώτης Καμμένος είναι «captain/skipper» (καπετάνιος/σκίπερ) του σκάφους.

Από το 2002 έως το 2007 οι «ηλεκτρικές καρέκλες» των αχυρανθρώπων της Cass φαίνεται πως έχουν βγει από την πρίζα: από τα εταιρικά έγγραφα στο μητρώο της Νήσου Μαν γίνεται σαφές ότι έχει επέλθει σχετική ισορροπία στην ιεραρχία, με τον Χαντς και τη Σαβεριάδη να εμφανίζονται σταθερά στο διευθυντικό ρόστερ. Ούτε καταγράφεται κάποια μεταβολή όσον αφορά την κατάσταση των ανώνυμων μετοχών. Και ξαφνικά, στην οικονομική δήλωση που υποβλήθηκε στις 30 Μαρτίου 2008 φαίνεται ότι οι μετοχές περνούν στα χέρια της Fides Nominees Limited, μιας εταιρείας παροχής υπηρεσιών για οφσόρ με έδρα το Λονδίνο. Οι μεταβιβάσεις των δύο πακέτων των 1.000 μετοχών, όπως φαίνεται από τα έγγραφα, πραγματοποιήθηκαν στις 21 Μαρτίου 2007.

To πιστοποιητικό ιδιοκτησίας που εμφάνιζε την Cass Corporation με έδρα τη Νήσο Μαν ως ιδιοκτήτρια του «Iliatoras of London» είχε εκδοθεί μόλις λίγες ημέρες πριν από τις μεταβιβάσεις, στις 8 Μαρτίου 2007. Εναν μήνα μετά ο εκτιμητής της εταιρείας ΑΝΩΣΙΣ Ρούσσος Δημήτριος του Κωνσταντίνου επισκέπτεται το σκάφος προκειμένου να προχωρήσει σε εκτίμηση της πραγματικής του αξίας. Αποτιμά το σκάφος 600.000 ευρώ έναντι ονομαστικής αξίας 1,5 εκατ. ευρώ. Η έκθεση του εκτιμητή κ. Ρούσσου (που είναι συνταγμένη στα αγγλικά) ξεκινάει με την εξής φράση: «Στο σκάφος με υποδέχθηκε ο κύριος Καμμένος Παναγιώτης, owner (σ.σ. ιδιοκτήτης)...»

Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς ο Πάνος Καμμένος τοποθετήθηκε υφυπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, ενώ περίπου έναν χρόνο μετά, τον Αύγουστο του 2008, οι Κένεθ Χαντς, Μαρία Σαβεριάδη και η Fides Secretaries Limited υποβάλλουν τις παραιτήσεις τους από το τιμόνι της Cass. Ηδη από τον Απρίλιο του 2008 η υπεράκτια είχε εξοφλήσει ενυπόθηκο δάνειο επί του σκάφους, το οποίο είχε ληφθεί από την τράπεζα BNP Paribas (υποκατάστημα Κολωνακίου). Το ζητούμενο είναι ποιος πλήρωνε τις δόσεις του δανείου δεδομένου ότι η Cass δεν είχε την παραμικρή οικονομική δραστηριότητα.

Οι μέχρι στιγμής έλεγχοι για την υπόθεση εντόπισαν κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους δήλωση από τον πατέρα αγοράς σκάφους αξίας δεκαπέντε με είκοσι φορές μικρότερη από την εκτιμώμενη για το «Iliatoras», ενώ δηλώθηκε και τεκμήριο πολύ μικρότερο από αυτό που αναλογεί σε γιοτ 18 μέτρων. Από την έρευνα των «ΝΕΩΝ» προέκυψε ότι έως το 2009 τα λιμενικά τέλη του σκάφους, προκειμένου αυτό να ελλιμενίζεται στην 4η μαρίνα του Δήμου Γλυφάδας, κατέβαλλε ο Ιωάννης Χοχλάκης, κάτοικος Κερατσινίου, γνωστότερος ως «καπετάνιος» του σκάφους στους κύκλους της μαρίνας. Από το 2009 και μετά τα τέλη κατέβαλλε ο Ηλίας Καμμένος. 

Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΟΦΣΟΡ. Η οφσόρ πλέον έχει αφεθεί ακυβέρνητη στη μοίρα της… Τον Νοέμβριο του 2009 αποστέλλεται από τα μητρώα εταιρειών της Νήσου Μαν η πρώτη προειδοποίηση για ενδεχόμενη διαγραφή της εταιρείας καθώς δεν έχουν υποβληθεί οι ετήσιες οικονομικές δηλώσεις της. Το ταξίδι της Cass Corporation στον κόσμο των «υπεράκτιων» γιοτ ολοκληρώθηκε τον Μάρτιο του 2010, όταν νομοθετήθηκε η έκτακτη εισφορά των σκαφών αναψυχής που μένουν πάνω από 60 ημέρες τον χρόνο σε ελληνικά νερά. Τότε ανακοινώθηκε αμετάκλητα η διάλυση της οφσόρ. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα των πρώτων ελέγχων την ίδια χρονιά, το 2010, δηλώθηκε από τον πατέρα και τεκμήριο για το πολυτελές γιοτ που σήμερα ισορροπεί παροπλισμένο πάνω σε βαρέλια σε μάντρα του Ελληνικού.