Ως «υπέρμετρα διστακτικό και χασομέρη» περιγράφει τον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο στον πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Αθήνα Χένρι Τάσκα το μέλος του Κογκρέσου Γουέιν Χέις. Ο αμερικανός πολιτικός, που όπως φαίνεται από τηλεγραφήματα της αμερικανικής πρεσβείας επιζητούσε για μήνες μία συνομιλία με τον έλληνα δικτάτορα, τελικά κατάφερε να τον συναντήσει στις 15 Μαΐου 1973.
Αυτές οι πληροφορίες προκύπτουν μόνο από τηλεγραφήματα που οι ΗΠΑ επέλεξαν να δημοσιοποιήσουν και παρουσιάζουν μονόπλευρα την αμερικανική στάση και οπτική απέναντι στο δικτατορικό καθεστώς της Ελλάδας. Αλλωστε, σύμφωνα με πηγή του Wikileaks, αμερικανικά έγγραφα αυτής της περιόδου που ήταν αποχαρακτηρισμένα βρέθηκαν να επαναχαρακτηρίζονται ως απόρρητα.
Ωστόσο η νέα εφαρμογή του Wikileaks, την οποία αξιοποιούν «ΤΑ ΝΕΑ», δίνει τη δυνατότητα ανίχνευσης στοιχείων και από τηλεγραφήματα το περιεχόμενο των οποίων δεν είναι πλέον προσβάσιμο. Ενδεικτικά, για τον στρατιωτικό και δικτάτορα Δημήτριο Ιωαννίδη «ΤΑ ΝΕΑ» εντόπισαν σε μη διαθέσιμα τηλεγραφήματα τους τίτλους: «Το προφορικό μήνυμα του πρεσβευτή στον Ιωαννίδη» τον Μάρτιο του 1974 (1974ATHENS048076) και «Πιθανός νέος ηγέτης ο Δημήτριος Ιωαννίδης - Μερικοί φόβοι» με ημερομηνία 26 Νοεμβρίου 1973 (1973ATHENS08297).
Λίγους μήνες μετά τις παρατηρήσεις του Χέις για τον Παπαδόπουλο (τηλεγράφημα 1973STATE093117) ο πρεσβευτής Τάσκα διατύπωσε τη δική του γνώμη για τον έλληνα δικτάτορα με αφορμή την πτώση του και το πραξικόπημα Ιωαννίδη. Σε τηλεγράφημά του (1973STATE234048), το οποίο διαβίβασε ο Κίσινγκερ στην πρεσβεία των ΗΠΑ στην Τεχεράνη, ο Τάσκα τονίζει ότι η μεγαλύτερη αδυναμία του Παπαδόπουλου ήταν «η αναποφασιστικότητά του». Οπως γράφει γι' αυτόν ο διπλωμάτης, «απέφευγε την αντιπαράθεση με κάθε κόστος. Δίσταζε ακόμη και όταν ήξερε πως ο στρατηγός Ιωαννίδης ήταν απειλή για το μέλλον του. Αρνούνταν να πάρει μέτρα για να τον αντιμετωπίσει και να τον βγάλει από τα αθηναϊκά δρώμενα».
Στο ίδιο κείμενο ο Τάσκα χαρακτηρίζει τον Δημήτριο Ιωαννίδη «σκληροπυρηνικό», ο οποίος σχετίζεται, όπως γράφει ο διπλωμάτης, «με την εικόνα των βασανισμών και της σκληρότητας που ταλαιπώρησε το καθεστώς Παπαδόπουλου». Ακόμη, ο Τάσκα προδικάζει αποτυχία του Ιωαννίδη και εξηγεί ότι συμφέρον των ΗΠΑ είναι όλοι οι νέοι «αυτοδιορισμένοι» αρχηγοί του καθεστώτος να ταυτιστούν με τις αμερικανικές θέσεις. Προτείνει μάλιστα οι ΗΠΑ να ξεκαθαρίσουν στους δικτάτορες ότι η Ελλάδα πρέπει να προχωρήσει σε ελεύθερες δημοκρατικές εκλογές.
Οι πρεσβείες των ΗΠΑ σε κάθε χώρα παρακολουθούσαν στενά τα γραφόμενα στον διεθνή Τύπο σχετικά με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Την 1η Ιουλίου 1973 ο βρετανός δημοσιογράφος Τσαρλς Φόλεϊ έγραψε στον «Observer» ότι ο Γεώργιος Παπαδόπουλος είχε υπηρετήσει στα Τάγματα Ασφαλείας. Τέσσερις ημέρες μετά το δημοσίευμα, τηλεγράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στο Λονδίνο (1973LONDON07709) ασχολείται με τον βρετανό δημοσιογράφο. Σε αυτό αναφέρεται ότι ο Φόλεϊ απολύθηκε το 1959 από τον «Observer», ότι συνέταξε τα ημερολόγια του Γρίβα στα μέσα του '60 και ότι διέμενε στην Καλιφόρνια. Επικαλούμενος άλλες πηγές, ο πρεσβευτής Ανενμπεργκ χαρακτηρίζει τον Φόλεϊ «ασυνείδητο» και το κείμενό του «έργο φαντασίας και κουτσομπολιού».
Σε ένα ακόμη από τα διαθέσιμα τηλεγραφήματα ο πρεσβευτής Τάσκα στέλνει προς έγκριση στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσχέδιο συνέντευξής του στο περιοδικό «Newsweek» (1974STATE189755). Σε μία από τις ερωτήσεις για το αν η CIA ήλεγχε τον Ιωαννίδη ο Τάσκα απαντά ότι «αν οι ΗΠΑ είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν έναν έλληνα αρχηγό -την οποία δεν έχουν - πιστεύετε ότι θα διάλεγαν τον Ιωαννίδη; Ας είμαστε σοβαροί». Σε σχόλιό του στο τηλεγράφημα ο Τάσκα λέει ότι συνεννοήθηκε με τον ανταποκριτή του περιοδικού να δημοσιευθεί η συνέντευξη αφού δοθεί το πράσινο φως από την Ουάσιγκτον. «Πιστεύω ότι αυτή η δημοσίευση θα βοηθήσει να διορθωθούν κάποιες παρανοήσεις για την αμερικανική πολιτική στην Ελλάδα», γράφει ο διπλωμάτης.
Εναν χρόνο μετά ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Αθήνα Τζακ Κιούμπις χαρακτηρίζει «χρήσιμη» την κατάθεση Ιωαννίδη στο δικαστήριο, ότι αναλαμβάνει την ευθύνη για τις πράξεις του και αρνείται να εμπλέξει στο πραξικόπημα την αμερικανική κυβέρνηση. Παράλληλα ο Κιούμπις ζητεί από το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών να προσέξει γιατί και στην Ελλάδα κυκλοφορούν και άλλες ιστορίες που θέλουν εμπλοκή του αμερικανικού παράγοντα στην εγκαθίδρυση της δικτατορίας και στο πραξικόπημα στην Κύπρο.
Στα επίμαχα τηλεγραφήματα γίνεται εκτενής αναφορά και στους Κωνσταντίνο Καραμανλή, Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και Ανδρέα Παπανδρέου για τον οποίο υποστηρίζεται πως οι αμερικανοί ένωιθαν απέχθεια.
Στα τηλεγραφήματα αναφέρεται πως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν αρχικά αρνητικός στην πρόταση που του έκανε ο Ευάγγελος Αβέρωφ στις 23 Ιουλίου του 1974 προκειμένου να επιστρέψει στην Αθήνα και να αναλάβει την ηγεσία της Εθνικής Ενότητας.
Ο Αβέρωφ, μετά την άρνηση του Καραμανλή συναντήθηκε με τον Αμερικανό πρεσβευτή Χένρυ Τάσκα στον οποίο εξιστόρησε όλο το παρασκήνιο και τις δυσκολίες που υπήρχαν για τον σχηματισμό της μεταβατικής κυβέρνησης, ενώ σύμφωνα με τηλεγράφημά της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, ο Αβέρωφ ήταν υπέρ της τοποθέτησης του Παναγιώτη Κανελλόπουλου στη θέση του πρωθυπουργού γιατί όπως υποστήριζε «ο Καραμανλής απουσίαζε πολλά χρόνια από την χώρα».
Μετά από επικοινωνία τους, ο Καραμανλής εμφανίστηκε ιδιαίτερα επιφυλακτικός, ζήτησε τουλάχιστον ένα 48ωρο προθεσμία για να επιστρέψει στην Ελλάδα, με τον Αβέρωφ να του τονίζει ότι ήταν επιτακτική ανάγκη να γυρίσει άμεσα. Τελικά σε λίγες ώρες ο Καραμανλής είπε το «ναι» και πήρε την απόφαση να επιστρέψει στην Ελλάδα τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου.
Μια εβδομάδα μετά την επιστροφή του Καραμανλή στην Ελλάδα, οι Αμερικανοί σε τηλεγράφημα τους, σχολιάζοντας την δημοτικότητα του Έλληνα πρωθυπουργού, τον συνέκριναν με τον Τζον Κένεντι λόγω των χειρονομιών του «οι οποίες δεν θύμιζαν τη συνήθη τακτική Ελλήνων πολιτικών που σφίγγουν τις γροθιές τους». Στα τηλεγραφήματα που επικαλείται η εφημερίδα, φαίνεται ότι τις «γέφυρες» επικοινωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Καραμανλή, είχε αναλάβει ο Αβέρωφ ο οποίος μάλιστα πριν από την επιστροφή του είχε συνομιλήσει με την Χούντα ζητώντας εκλογές επιδιώκοντας προσωπικό όφελος, με το στρατιωτικό καθεστώς να είναι αρνητικό.
Υπέρ της επιστροφής Καραμανλή, είχε ταχθεί και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης καθώς όπως τονίζει ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Αθήνα Τζακ Κιούμπις, σε τηλεγράφημα του το 1974, μετά την φυγή του στο Παρίσι το 1968 ο Μητσοτάκης έγινε θερμός υποστηρικτής του παρά το γεγονός ότι βρίσκονταν σε διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα. Μάλιστα σε άλλο τηλεγράφημα γίνεται λόγος για την επίσκεψη του Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον τον Μάρτιο του 1973, όπου προσπαθούσε να πείσει τους Αμερικανούς ότι ο Καραμανλής αποτελεί τη μόνη αξιόπιστη λύση. Ο Κιούμπις χαρακτηρίζει τον Μητσοτάκη δημοφιλή πολιτικό με μεγάλη αυτοπεποίθηση, ο οποίος ωστόσο «έχει φήμη καιροσκόπου στην παλαιά φρουρά της Εθνικής Ριζοσπαστικής Ένωσης», με τον διπλωμάτη να τον χαρακτηρίζει «έναν ασυνήθιστα αξιόλογο πολιτικό παρότι είναι αμφιλεγόμενος».
Όσο καλή άποψη είχε ο Αμερικανός πρεσβευτής για τους Μητσοτάκη-Καραμανλή, τόσο κακή φαίνεται πως είχε για τον Ανδρέα Παπανδρέου, καθώς όπως φαίνεται από τηλεγράφημα του στις 15 Νοεμβρίου 1975, περιγράφει τον ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ ως «πολιτικό που θυμίζει περισσότερο υποψήφιο για εκπρόσωπο φοιτητών στο Μπέρκλεϊ, με την επιλογή του να μη φοράει γραβάτα και με τα αραιά μαλλιά του να ανεμίζουν καθώς ξιφουλκεί κατά των ΗΠΑ και της οικονομικής ολιγαρχίας». Μάλιστα, αρκετό καιρό πριν τις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης, οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν στενά τις κινήσεις του Παπανδρέου. Όπως αναφέρουν τα Wikileaks, στις 15 Οκτωβρίου του 1973, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Γερμανία έστειλε τηλεγράφημα στην Ουάσιγκτον εξαιτίας μιας ομιλίας του Παπανδρέου στην Φρανκφούρτη χωρίς να γίνει ποτέ γνωστό το περιεχόμενο της.
Επίσης στις 30 Ιουλίου 1974, σε τηλεγράφημα με τίτλο «Η νέα πολιτική κατεύθυνση Παπανδρέου», ένας «στενός φίλος» του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος δεν κατονομάζεται, πληροφορεί αξιωματούχο της πρεσβείας για τις κινήσεις του Έλληνα πολιτικού, αναφέροντας ότι ο Παπανδρέου βρίσκονταν σε συνεχή επικοινωνία με πρώην μέλη της Ενωσης Κέντρου αναζητώντας συμμαχίες. Παράλληλα εκτιμά ότι θα παρατείνει για λόγους ασφαλείας την παραμονή του στη Σκανδιναβία, ενώ έχει ζητήσει να ετοιμαστεί το σπίτι του πατέρα του στο Καστρί για την επιστροφή του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου