Το ωράριο και τα περίπτερα

*του Πάσχου Μανδραβέλη

Κατά καιρούς εμφανίζονται στα δελτία ειδήσεων ρεπορτάζ για τη «μάστιγα των περιπτέρων», που επεκτείνονται παρανόμως στα πεζοδρόμια και γενικώς στον δημόσιο χώρο, ώστε οι ιδιοκτήτες τους να στεγάσουν, να εκθέσουν και να πουλήσουν την πολυποίκιλη πραμάτεια τους. 

Τα ρεπορτάζ παίρνουν δραματική χροιά, εξηγώντας τα βάσανα των Ατόμων με Αναπηρίες που δεν μπορούν να κινηθούν στα πεζοδρόμια ή δείχνοντας μητέρες με τα καροτσάκια, που αναγκάζονται να κατεβαίνουν στο οδόστρωμα για να προσπεράσουν τα μίνι μάρκετ του πεζοδρομίου.

Η εξήγηση του φαινομένου είναι ηθική: «Κάποιοι λίγοι ασυνείδητοι περιπτερούχοι ταλαιπωρούν τους πολίτες, ενώ η κακή πολιτεία δεν κάνει τίποτε». Να σημειώσουμε εδώ ότι στην ηθικολογική προσέγγιση οικονομικών ή κοινωνικών δυσλειτουργιών, πάντα τα προβλήματα είναι τρία: 1. Η απουσία της πολιτείας· αυτό πάει με όλα. 2. Το έλλειμμα κοινωνικής ευαισθησίας. 3. Περιορισμένος αριθμός των «ελλειμματικών της συνείδησης». Αν προσέξουμε, είναι πάντα «λίγοι» εκείνοι που κάνουν το κακό, αλλά καταφέρνουν να ταλαιπωρούν πολλούς. Αυτό αποτελεί μία από τις πτυχές του λαϊκισμού των ΜΜΕ. Απλοποιούν σύνθετες καταστάσεις μεταφέροντάς τις στο ηθικό πεδίο, αλλά θα προσθέτουν πάντα ότι το φαινόμενο είναι περιορισμένο. Μη χάσουν την πελατεία-τηλεθέαση του κλάδου στον οποίο αναφέρονται...

Έπειτα από αυτά τα ρεπορτάζ, η «κακή πολιτεία» ευαισθητοποιείται. Ξεκινούν οι έλεγχοι και παρουσιάζονται τρομακτικά ποσοστά παραβάσεων (70% ή 80%), διαψεύδοντας τη φιλολογία των ΜΜΕ περί «λίγων ασυνείδητων». Όσο διαρκεί η μιντιακή βαβούρα, πέφτουν κάποια πρόστιμα και υποσχέσεις των αρμοδίων ότι «θα παταχθεί το φαινόμενο». Μετά επικρατεί σιωπή και τα πράγματα (ψυγεία, ράφια κ.λπ.) επιστρέφουν στη θέση τους. Μέχρι την επόμενη φορά που κάποιος αρχισυντάκτης ενός δελτίου θα θελήσει να εμπλουτίσει το κουβεντολόι των οκτώ με ένα «κοινωνικό θέμα».

Το φαινόμενο, όμως, δεν... πατάσσεται –δίνοντας την ευκαιρία στα ΜΜΕ να κάνουν διαρκώς τα ίδια θέματα– διότι εξυπηρετεί πραγματικές κοινωνικές ανάγκες. Όλοι βρεθήκαμε στην ανάγκη να αγοράσουμε κάτι (π.χ. ένα κουτάκι καφέ ή ξυριστικά) τις ώρες που οι συνδικαλιστές των εμπόρων δεν μας επιτρέπουν να πάμε στα μαγαζιά και γι’ αυτό απευθυνθήκαμε στο περίπτερο. Η ζήτηση έπρεπε να καλυφθεί (ποιος δεν θα το έκανε, έχοντας μάλιστα πολλαπλάσιο από τα κανονικά καταστήματα ποσοστό κέρδους;) κι έτσι το κατά ΜΜΕ «έλλειμμα συνείδησης» μεγεθύνεται διαρκώς.

Το πρόβλημα είναι ότι μιας κρατικής επιβολής μύριες στρεβλώσεις έπονται. Ακόμη και σε ό,τι αφορά τις λειτουργίες της πόλης. Δυστυχώς ούτε και οι συνδικαλιστές των εμπόρων θέλουν να κατανοήσουν ότι το φαινόμενο των διογκωμένων περιπτέρων είναι αποτέλεσμα υπαρκτής ζήτησης για κατανάλωση εκτός του ωραρίου που εκείνοι υπαγορεύουν στην πολιτεία. Έτσι  με την κρατική παρέμβαση στην αγορά (ακόμη και για τις ώρες που θα ανοίγει κάποιος το κατάστημά του!) και οι έμποροι χάνουν τζίρο προς τα περίπτερα μίνι μάρκετ και κάποιοι άνεργοι δεν βρίσκουν δουλειά, ενώ οι καταναλωτές εξυπηρετούνται στο πεζοδρόμιο και οι λειτουργίες των πόλεων αλλοιώνονται. Οι μόνοι κερδισμένοι (πλην των συνδικαλιστών που το «παίζουν» επαναστάτες) είναι οι ρεπόρτερ των καναλιών που ανά εξάμηνο έχουν εύκολα θέματα.

http://www.kathimerini.gr