Χαμένοι στη μετάφραση…

Κλαίρη Ψυλλινάκη - Μαγούλη

 «  -Δεν υπάρχει σου λέω, είναι τέλειο.»

Με αφορμή τη παραπάνω φράση που ακούγεται συχνά….(και αναρωτιέσαι όπως την παλιά διαφήμιση, μα αφού δεν υπάρχει, πως το είδε;) , αλλά και ερώτηση μαθητή μου: «Κυρία είστε κάγκουρας ή ίμο;» , αναλογίστηκα ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή, που τα παιδιά χρησιμοποιούν, πλάθουν νέες λέξεις. Τρέχοντας στα λεξικά για να βρω τις παραπάνω λέξεις…. Δεν υπήρχαν….-κυριολεκτικά, όχι όπως το  «δεν υπάρχει» των παιδιών.

«Σε παρακαλώ ζωγράφισέ μου ένα αρνί», είπε ο Μικρός Πρίγκιπας του Αντ.Εξυπερί, στο πιλότο. Κι εκείνος του ζωγράφισε ένα κουτί. «Το αρνί είναι μέσα γι΄αυτό δεν φαίνεται», βιάστηκε να εξηγήσει  ο πιλότος. Ο Μικρός Πρίγκιπας όμως δεν χρειαζόταν εξήγηση, είχε καταλάβει επιτέλους ότι είχε συναντήσει  ένα μεγάλο που μιλούσε την ίδια γλώσσα με αυτόν..….  Τη γλώσσα των παιδιών.

Γράφει η Αλεξάνδρα Καπάτου παιδοψυχολόγος :«Μα μαμά γιατί δεν καταλαβαίνεις; Προσπαθώ άλλοτε αγοράζοντας κινητό για να γίνει η επικοινωνία πιο ανθρώπινη και άλλοτε ψάχνοντας να ενημερωθώ για τις  άγνωστες  λέξεις  που φέρνει κάθε μέρα.  Σε κάποιες περιπτώσεις η μέθοδος «μεταφράζω αρχαίο κείμενο»,  δεν αποδίδει. Ίσως τελικά αυτό το καινούριο «πλάθω λέξεις » να είναι η εξέλιξη του «πλάθω κουλουράκια από παλιά». Και απλά οι σημερινοί γονείς να πρέπει να μάθουν τους κανόνες του καινούριου παιχνιδιού. Κάπου εδώ οι γονείς παίρνουν θέση στα θρανία, γιατί το μάθημα της Γλώσσας αρχίζει ή καλύτερα το νέο λεξιλόγιο των παιδιών αρχίζει. ….»

Με τη γλώσσα της επιστήμης: Γράφει η Φλώρα Παρασκευοπούλου με την Έλενα Μάτζαρη –γλωσσολόγο, ότι εδώ και αρκετά χρόνια   τα παιδιά των τελευταίων τάξεων του δημοτικού, κατασκευάζουν νέες λέξεις ή εκφράσεις. Δημιουργούν μεταξύ τους έναν δικό τους κώδικα επικοινωνίας, ο οποίος τα βοηθάει να διαφοροποιούνται από τους μεγάλους. Αργότερα στην εφηβεία τα παιδιά νιώθουν την ανάγκη να ανήκουν σε μια ομάδα συνομήλικων. Η κοινή γλώσσα λοιπόν που χρησιμοποιούν τα παιδιά- και η οποία διαφοροποιείται από αυτή των μεγάλων- αποτελεί συνδετικό κρίκο μεταξύ αυτών των ομάδων. Στη συνέχεια η γλώσσα αυτή μεταδίδεται με μαγικό τρόπο, πολύ γρήγορα. Σε λίγες περιπτώσεις όμως που παρατηρούμε ότι κάποιο παιδί εκφράζεται έτσι μόνο του, τότε αποτελεί ένδειξη λεξιπενίας.

Πρόκειται με λίγα λόγια για έναν παρεϊστικο κώδικα επικοινωνίας.

Ας κάνουμε μια προσπάθεια λοιπόν και εμείς οι μεγάλοι, ίσως τότε οι μικροί μας πρίγκιπες ( ή και πριγκίπισσες) – τα παιδιά-  να ανακαλύψουν ότι κρύβεται μέσα μας ένας πιλότος, ότι τα καταλαβαίνουμε, ότι τα κατανοούμε  κι ας μην μιλάμε την ίδια γλώσσα με αυτά.

*από τη δασκάλα στην Ιεράπετρα, Κλαίρη Ψυλλινάκη-Μαγούλη, ΕΘΝΟΣ, 3-4-2013