Η σωστή διατροφή το καλοκαίρι. Τι πρέπει να προσέχουν παιδιά και ηλικιωμένοι

Καθώς οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν, οι καύσεις αυξάνονται και το σώμα μας βρίσκεται σε αρμονική σχέση με το περιβάλλον. Το καλοκαίρι είναι η καταλληλότερη περίοδος για να ξαναβρείτε την φόρμα σας ακόμη και να αποβάλλετε τα αποθηκευμένα κιλά του χειμώνα. Εκμεταλλευτείτε τη θάλασσα, την εξοχή, το κολύμπι και τα διάφορα άλλα καλοκαιρινά σπορ και απολαύστε το φαγητό σας χωρίς τύψεις με αποτέλεσμα να σας οδηγήσει σε μία μικρή απώλεια βάρους ή σε συντήρηση του ήδη υπάρχοντος βάρους.

Το σώμα μας αποτελείται κατά 60% από νερό: τα 2/3 βρίσκονται μέσα στα κύτταρά μας, ενώ το 1/3 εξωκυττάρια. Η ισορροπία ενδοκυττάριου - εξωκυττάριου υγρού, καθώς και των ηλεκτρολυτών τους είναι πολύ μεγάλης σημασίας.

Το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή. Χαρακτηριστικό είναι πως ο άνθρωπος μπορεί να ζήσει μήνες χωρίς τροφή, αλλά χωρίς νερό μόνο 10 ημέρες, ενώ ένα παιδί μόνο 5 ημέρες. Έτσι είναι λοιπόν φανερό πως το νερό αποτελεί ζωτικό συστατικό του οργανισμού μας. Ειδικά τώρα το καλοκαίρι, με τις ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, διαταράσσεται το ισοζύγιο των υγρών στον οργανισμό μας και κατ' επέκταση των ηλεκτρολυτών, δημιουργώντας έτσι πρόβλημα υγείας. Την περίοδο του καλοκαιριού λοιπόν ο οργανισμός, για να διατηρήσει σταθερή τη θερμοκρασία του, αποβάλλει νερό, γεγονός που πρέπει να μας κάνει ιδιαίτερα προσεκτικούς με την διατροφή μας.

Πίνετε πολλά υγρά. Λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας, ο οργανισμός χάνει μεγάλη ποσότητα υγρών και συνεπώς χρειάζεται να τα αναπληρώσει, διατηρώντας μ' αυτό τον τρόπο την ηλεκτρολυτική του ισορροπία. Είναι πολύ συχνές αυτό το διάστημα οι αφυδατώσεις και ειδικά σε άτομα που εκτίθενται για πολύ ώρα στον ήλιο. Έτσι, όταν η αφυδάτωση ξεπεράσει το 1%του σωματικού μας βάρους, νιώθουμε δυσφορία, κούραση, δίψα. Όταν η αφυδάτωση ξεπεράσει το 6,5% του σωματικού βάρους έχουμε ζάλη, πονοκεφάλους και αναπνευστικά προβλήματα, ενώ σε βαρύτερες καταστάσεις κράμπες, προβλήματα όρασης, έλλειψη δερματικής αίσθησης κ.ά.

Τρώτε φρούτα, λαχανικά και πίνετε άφθονους χυμούς. Πολύ συχνά νιώθουμε αδυναμία, κόπωση και άλλα παρόμοια συμπτώματα, που σχετίζονται με την έλλειψη βιταμινών και ηλεκτρολυτών. Πέρα από τις δροσιστικές τους ιδιότητες, οι τροφές αυτές είναι πλούσιες σε βιταμίνες Α, C και Ε, που σύγχρονες έρευνες τις συσχετίζουν με αντικαρκινικές ιδιότητες. Ο οργανισμός μας καθημερινά χάνει περίπου 2-2,5 κιλά υγρών κυρίως με τα ούρα, το δέρμα, τους πνεύμονες και τα κόπρανα. Τα υγρά αυτά πρέπει να αναπληρωθούν με τα υγρά που πίνει, αλλά και με τα υγρά που περιέχουν οι προσλαμβανόμενες τροφές. Τα φρούτα και τα λαχανικά συμβάλλουν στη αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών που χάνονται λόγω της αυξημένης εφίδρωσης.

Τρώτε πολλές φορές και από λίγο. Αποφύγετε τα βαριά γεύματα και προτιμήστε ελαφρύ τρόπο μαγειρέματος, δηλαδή περιορίστε τα τηγανητά, τις βαριές σάλτσες και το πολύ λάδι. Η μεγάλη ποσότητα τροφής αυξάνει, λόγω της θερμογένεσης, απότομα τη θερμοκρασία του σώματος. Αντίθετα, τα πολλά και λιτά γεύματα διατηρούν πιο σταθερή την θερμοκρασία του σώματος.

Η διατροφή το καλοκαίρι πρέπει να αποτελείται από:

• 50-55% Υδατάνθρακες(κυρίως σύνθετοι, όπως δημητριακά ολικής αλέσεως, ζυμαρικά, φρούτα και λαχανικά)

• 15-20% Πρωτεΐνες(κυρίως ψαριού)

• 30% Λίπος (κυρίως από ελαιόλαδο)

Υδατάνθρακες: Οι υδατάνθρακες θα πρέπει να είναι κυρίως σύνθετοι και να προέρχονται κυρίως από δημητριακά, ρύζι, ζυμαρικά, ψωμί σικάλεως ή ολικής αλέσεως, καλή πηγή υδατανθράκων είναι τα φρούτα και λαχανικά όπου το καλοκαίρι βρίσκονται σε αφθονία

Πρωτεΐνες: Η πρόσληψη των πρωτεϊνών τους καλοκαιρινούς μήνες να προέρχονται από συχνή κατανάλωση ψαριών και των θαλασσινών 2-3 φορές την εβδομάδα, πουλερικών 1-2φορές την εβδομάδα και το κόκκινο κρέας πρέπει να περιοριστεί σε 1 φορά την εβδομάδα. Τα αυγά σε 2-3 φορές την εβδομάδα, όσπρια και δημητριακά1-2 φορές την εβδομάδα

Λίπη: Τα λίπη της διατροφής πρέπει να προέρχονται κυρίως από το ελαιόλαδο και να περιοριστούν κυρίως τα κορεσμένα λίπη που περιέχονται κυρίως στα γλυκά, παγωτά, στο κόκκινο κρέας και γενικότερα στα τρόφιμα “fast food”

Νερό: Τους καλοκαιρινούς μήνες ο οργανισμός χρειάζεται περισσότερο νερό διότι ρυθμίζει την θερμοκρασία του σώματος και εμποδίζει την αφυδάτωση. Η ημερήσια πρόσληψη νερού θα πρέπει να είναι 10-12 ποτήρια

Ελαττώστε τα πολλά μπαχαρικά. Μπορεί να κάνουν πιο εύγευστη την τροφή, αυξάνουν όμως την δίψα και συνεπώς και την πρόσληψη νερού. Αποβάλλονται με τη αποβολή του νερού, που σημαίνει πως επιβαρύνονται τα νεφρά και αυξάνεται η αναπνοή μας, κάτι που ειδικά το καλοκαίρι προκαλεί δυσφορία. Ελαφρά αλατισμένα γεύματα, αν και αυξάνουν τη δίψα προτιμούνται, γιατί μειώνουν την αυξημένη απώλεια νερού.

Ειδικά οι ηλικιωμένοι, δεν θα πρέπει να καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες κρέατος. Οι πρωτεΐνες θα πρέπει να προέρχονται κατά βάση από γαλακτοκομικά προϊόντα και όσπρια. Επειδή όσο περνά η ηλικία μειώνεται η ικανότητα πέψης της τροφής, συνιστώνται πολλά και λιτά γεύματα, έτσι ώστε να μην επιβαρύνεται το πεπτικό σύστημα. Το γάλα, το γιαούρτι και η φέτα, λόγω της συγκριτικά μεγάλης περιεκτικότητάς τους σε νερό, αποτελούν την πιο δροσιστική πηγή πρωτεΐνης του διαιτολογίου μας.

Στους αθλητές, λόγω της αυξημένης απώλειας υγρών, συνιστάται η πρόσληψη ισοτονικών διαλυμάτων. Αυτά προσφέρουν ηλεκτρολύτες, κυρίως νάτριο και κάλιο, συνεισφέροντας έτσι στην ηλεκτρολυτική ισορροπία, που διαταράσσεται εξαιτίας της αυξημένης εφίδρωσης. Σε 2 ώρες έντονης άσκησης το καλοκαίρι το σώμα μας χάνει πάνω από 3 λίτρα νερού, δηλαδή περίπου το 5% του βάρους του. Νάτριο, κάλιο και μαγνήσιο είναι οι κύριοι ηλεκτρολύτες που χάνονται και η αυξημένη αποβολή ηλεκτρολυτών οδηγεί σε κράμπες, μυϊκή αδυναμία, απάθεια και υπνηλία. Άρα, η αναπλήρωση των υγρών με ισοτονικά διαλύματα κατά προτίμηση ή φρούτα και χυμούς, είναι η κύρια σύσταση για αθλητές.

Στα παιδιά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού προσπαθούμε να προσφέρουμε 3 βασικά γεύματα: πρωινό, μεσημεριανό και βραδινό και 2-3 ενδιάμεσα σνακ. Λόγω ζέστης, ένα παιδί, μπορεί να μην καταναλώνει πολύ φαγητό, γι’ αυτό φροντίζουμε τα γεύματα να είναι θρεπτικά και μικρά. Αποφύγετε τα βαριά τηγανητά φαγητά μες στον καύσωνα καθώς καθυστερούν να φύγουν από το στομαχικό σάκο και εντείνουν τη δυσφορία - μαθαίνουμε στο παιδί μας να τρώει καθημερινά ένα καλό πρωινό όπως π.χ. δημητριακά με γάλα ή γιαούρτι και ένα φρούτο που του δίνουν ενέργεια για το ξεκίνημα της ημέρας. Κατά τη διάρκεια της ημέρας το παιδί χρειάζεται να τρώει σνακ. Είτε είμαστε στο σπίτι είτε όχι, φροντίζουμε να υπάρχουν διαθέσιμα πάντα υγιεινά σνακ όπως ψωμάκι με κασέρι, κέικ σπιτικό, φρουτοσαλάτα, δημητριακά, μικρά σάντουιτς, γιαουρτάκια. Μπορείτε να θέσετε κάποιους κανόνες σχετικά με την κατανάλωση τυποποιημένων σνακ, όπως είναι π.χ. μόνο δύο παγωτά της εβδομάδα και 2 φρούτα την ημέρα.