1922

*του Ι. Κ. Πρετεντέρη

Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θεωρείται από τη συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων κάτι σαν εθνική καταστροφή. Ένα σύγχρονο ισοδύναμο του 1922.

Αν συμφωνήσουμε μαζί τους (και συμφωνώ απολύτως...), τότε απομένει να δούμε τι σημαίνει εθνική καταστροφή. Πώς επέρχεται. Και ποιος τελικά την πληρώνει.

Το 1922, ας πούμε, δεν το πλήρωσε ο Ελ. Βενιζέλος, παρότι αυτός έστειλε τον ελληνικό Στρατό στη Μικρά Ασία αλλά είχε εν τω μεταξύ ηττηθεί στις εκλογές του 1920 - αντιθέτως, ο άνθρωπος έσπευσε στη Λωζάννη να δει τι μπορεί να περισώσει.

Την καταστροφή την πλήρωσαν άλλοι - θύτες και θύματα μαζί...

Πρώτοι, βεβαίως, εκείνοι που άφησαν τα κοκαλάκια τους στον Σαγγάριο.

Ύστερα, ο ελληνικός λαός στο σύνολό του (ανεξαρτήτως του τι είχε ψηφίσει σε εκείνες τις εκλογές), ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας (ανεξαρτήτως τάξεων και φρονημάτων), και φυσικά η πατρίδα όλων τους - διότι η πατρίδα ανήκει πάντα σε όλους μας εξ αδιαιρέτου...

Τέλος, το πλήρωσαν οι θριαμβευτές των εκλογών του 1920, οι οποίοι από μια ασύλληπτη πολιτική ανεπάρκεια και έναν βλακώδη «αντιβενιζελισμό» κατέστρεψαν την Ελλάδα.

Ο Δ. Γούναρης και οι άλλοι δεν ήταν ασφαλώς προδότες. Δεν επιθυμούσαν ούτε επιδίωξαν την εθνική καταστροφή. Δεν είχαν καν πάρει την απόφαση να βρεθεί η Ελλάδα στη Μικρά Ασία. Ίσως ούτε που ήθελαν να τρέχουν στον Σαγγάριο.

Αλλά τα πράγματα τους ξεπέρασαν. Οι υπολογισμοί τους λάθεψαν. Οι Σύμμαχοι τους εγκατέλειψαν. Ο Στρατός κατέρρευσε. Η εθνική καταστροφή τούς έπνιξε. Βρέθηκαν έτσι αντιμέτωποι με την οργή. Και το εκτελεστικό απόσπασμα στο Γουδή.

Στις ημέρες μας, φυσικά, δεν υπάρχουν εκτελεστικά αποσπάσματα. Εξακολουθούν όμως να υπάρχουν υπαίτιοι και ευθύνες. Τηρουμένων των αντιστοιχιών, κανένας έλληνας πολιτικός σήμερα δεν θέλει ούτε επιδιώκει να βρεθεί η χώρα έξω από το ευρώ. Αλλά αν συμβεί κάτι τέτοιο, ακόμη και με τη μορφή του απρόβλεπτου ατυχήματος, η ευθύνη θα είναι τεράστια για εκείνους που δεν το απέτρεψαν - ακόμη περισσότερο για εκείνους που το προκάλεσαν με άστοχες πράξεις ή παραλείψεις. Η καταστροφή, δηλαδή, θα έχει διεύθυνση και ονοματεπώνυμο.

Και αν οι εκλογές της 6ης Μαΐου αποτύπωσαν τόση οργή για ένα αποτυχημένο και παράλογο οικονομικό πρόγραμμα, όλοι μπορούμε να υποθέσουμε πόση οργή θα ξεσπάσει αν η χώρα οδηγηθεί έξω από το ευρωπαϊκό νόμισμα.

Γι' αυτό όσοι παίζουν σήμερα με τη φωτιά θα πρέπει να θυμούνται ότι τα εκλογικά πανηγύρια του 1920 επειδή «έπεσε ο τύραννος Βενιζέλος» απέχουν από την τραγωδία του 1922 μόλις είκοσι μήνες. Και στις ημέρες μας ο πολιτικός χρόνος τρέχει πολύ πιο γρήγορα.