Το στοίχημα και η εμπέδωση της αξιοκρατίας στην εκπαίδευση. Ένα δύσκολο εγχείρημα

*του Ανθόπουλου Κώστα Αντιπρόεδρου του Α΄Συλλόγου Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Το ζήτημα της διαδικασίας επιλογής στελεχών εκπαίδευσης βρίσκεται στο επίκεντρο του εκπαιδευτικοπολιτικού προβληματισμού εδώ και τρεις δεκαετίες.

Στη δεκαετία 83-93 λόγω του έντονου κοινωνικοπολιτικού ανταγωνισμού των κυρίαρχων κομμάτων και των δυνάμεων που στοιχίζονταν  πίσω από αυτά, η λογική που επικράτησε στο παραπάνω ζήτημα ήταν απόλυτα συνδεδεμένη με την πολιτικομματική  επιβεβαίωση και τον απόλυτο έλεγχο της διοίκησης εκπαίδευσης.

Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄90  φαίνεται σταδιακά  να τροποποιείται  η παραπάνω πρακτική  και να διαφαίνεται μια προσπάθεια το ζήτημα της επιλογής στελεχών εκπαίδευσης να ρυθμίζεται που να ρυθμίζεται με αντικειμενικά μετρήσιμα κριτήρια και με σαφή άμβλυνση της λογικής της κομματοκρατίας και των πελατειακών σχέσεων χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπήρξαν παράθυρα και ρυθμίσεις που ευνοούσαν τις παραπάνω παθογένειες.

Στην τελευταία πενταετία η συζήτηση για την αξιοκρατία εντάθηκε τόσο στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας όσο και  στα ηλεκτρονικά μέσα και στη Βουλή.

Είναι χαρακτηριστική η κριτική που άσκησε ο σημερινός Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας,Τάσος Κουράκης,στη συνεδρίαση του νομοσχεδίου  με θέμα “ Την αξιοκρατία στην εκπαίδευση” ( 4-5-2010) υποστηρίζοντας  ότι η επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης πρέπει να γίνεται με αντικειμενικότητα γιατί τα στελέχη της εκπαίδευσης διαχειρίζονται ένα πολύ μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής καθημερινότητας ,  ενώ υποστήριξε ότι η διαδικασία της συνέντευξης για να είναι αξιόπιστη και ουσιαστική θα πρέπει να αξιολογούνται συγκεκριμένα κριτήρια με επιμέρους μοριοδότηση.

Είναι αλήθεια ότι η διαπάλη των απόψεων επικεντρώνονταν κυρίως από τη μια μεριά στην αντίληψη που διακατείχε σημαντική μερίδα εκπαιδευτικών που ταύτιζε την έννοια της  αξιοκρατίας με την παράθεση πτυχίων και μιας σειράς τυπικών προσόντων και από την άλλη την εκτίμηση ότι η αξιοκρατία δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει κριτήρια και στοιχεία που ενώ επιφανειακά δίνουν την εντύπωση ενός έντονου υποκειμενισμού συνάμα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αποτελεσματική άσκηση των καθηκόντων ως στελεχών εκπαίδευσης.

Με βάση αυτή την εκτίμηση, πώς είναι δυνατόν  να μη λαμβάνεται ουσιαστικά υπόψη σε μια διαδικασία επιλογής στελέχους εκπαίδευσης , η ικανότητα δημιουργικής λήψης αποφάσεων και επίλυσης προβλημάτων καθώς επίσης και διαπροσωπικής επικοινωνίας, αλλά και η ανάπτυξη κατάλληλων δεξιοτήτων για το χειρισμό και την αποτροπή συγκρούσεων,  ο σεβασμός στη διαφορετικότητα,η  υιοθέτηση καινοτόμων πρακτικών,η εγρήγορση και ετοιμότητα για την αντιμετώπιση κρίσεων καθώς  και μια σειρά κριτηρίων που αναφέρονται στην επαγγελματική ανάπτυξη του εκπαιδευτικού.

Το επόμενο διάστημα και κυρίως το περιεχόμενο του νέου νομοθετήματος για την επιλογή στελεχών θα επιβεβαιώσει την πρόθεση ή μη του Υπουργείου να προχωρήσει σε ένα διαφορετικό προσανατολισμό στο κρίσιμο αυτό ζήτημα.